Ngày 23/4/2025, ĐHQGHN đã tổ chức tọa đàm khoa học “Góp ý Dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025”. Đây là dịp để các chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành từ hai Đại học Quốc gia và hai Viện Hàn lâm tiếp tục nghiên cứu, thảo luận và đưa ra những góp ý giá trị, góp phần hoàn thiện dự thảo Luật trước khi trình Quốc hội phê duyệt.
Phó Giám đốc ĐHQGHN Phạm Bảo Sơn chủ trì tọa đàm.
Cùng dự có các nhà khoa học, chuyên gia đến từ ĐHQGHN, ĐHQG Tp. Hồ Chí Minh, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.
Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Giám đốc ĐHQGHN Phạm Bảo Sơn nhấn mạnh vai trò then chốt của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong sự phát triển bền vững của đất nước. Đồng thời khẳng định sự cần thiết của việc lắng nghe ý kiến từ cộng đồng khoa học, đặc biệt là từ các cơ sở nghiên cứu và đào tạo hàng đầu như hai Đại học Quốc gia và hai Viện Hàn lâm, trong quá trình xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý cho lĩnh vực này.
Trưởng ban Khoa học và Đổi mới sáng tạo Trần Thị Thanh Tú đánh giá cao những nỗ lực hoàn thiện của dự thảo lần này so với các phiên bản trước, ghi nhận sự tiếp thu ý kiến từ nhiều phía. Tuy nhiên, bà cũng đề xuất một số điều chỉnh cụ thể nhằm hoàn thiện văn bản. Bà đề nghị làm rõ vai trò của các Đại học Quốc gia với tư cách là tổ chức khoa học & công nghệ. Đồng thời nêu một số vấn đề cần tập trung góp ý như: đào tạo, sử dụng, phát triển nguồn nhân lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao; công tác nghiên cứu cơ bản, chuyển giao, thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; đầu tư tài chính phục vụ phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; hoạt động đổi mới sáng tạo, phát triển khởi nghiệp sáng tạo, liên kết giữa các viện, trường, doanh nghiệp và nhà khoa học; vai trò của khoa học xã hội nhân văn trong đổi mới sáng tạo.
Tọa đàm tập trung thảo luận về nhiều khía cạnh của dự thảo Luật, trong đó đặc biệt chú trọng đến việc làm rõ và phát huy hơn nữa vai trò, vị thế của ĐHQGHN, ĐHQG TP. Hồ Chí Minh, Viện Hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam trong hệ thống khoa học, công nghệ quốc gia.
Các ý kiến trao đổi tại tọa đàm đều thống nhất nhận định rằng dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo lần này đã có nhiều điểm mới so với các phiên bản trước, thể hiện sự tiếp thu các ý kiến đóng góp từ cộng đồng khoa học và các chuyên gia. Tuy nhiên, để dự thảo Luật thực sự đi vào cuộc sống và tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, vẫn cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát và hoàn thiện ở nhiều điều khoản cụ thể.
Một trong những nội dung được đặc biệt quan tâm tại tọa đàm là vai trò của các tổ chức khoa học và công nghệ công lập, đặc biệt là hai Đại học Quốc gia và hai Viện Hàn lâm. Các đại biểu đã thảo luận sâu về các quy định liên quan đến tổ chức khoa học công nghệ, cho rằng cần có những điều khoản cụ thể hơn để tương xứng với vị thế dẫn đầu và tiềm năng to lớn của các đơn vị này trong hoạt động khoa học và công nghệ của đất nước. Nhiều ý kiến đề xuất cần làm rõ hơn nữa cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các tổ chức này, tạo điều kiện thuận lợi để họ phát huy tối đa năng lực nghiên cứu và đóng góp vào quá trình tư vấn chính sách.
Vấn đề về đào tạo, sử dụng và đãi ngộ nguồn nhân lực khoa học công nghệ chất lượng cao cũng được các chuyên gia đến từ hai Đại học Quốc gia và hai Viện Hàn lâm đặc biệt nhấn mạnh. Các ý kiến đều cho rằng đây là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Các đại biểu đã đề xuất cần có những chính sách cụ thể và hiệu quả hơn nữa để thu hút, bồi dưỡng và trọng dụng đội ngũ các nhà khoa học hàng đầu, đặc biệt là lực lượng đang công tác tại các Đại học Quốc gia và Viện Hàn lâm – nơi tập trung phần lớn nguồn nhân lực khoa học chất lượng cao của cả nước.
Các cơ chế thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ, chuyển giao và thương mại hóa kết quả nghiên cứu cũng là một chủ đề được thảo luận sôi nổi tại tọa đàm. Các nhà khoa học từ các viện nghiên cứu thuộc VAST, VASS và các trường đại học đã chia sẻ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực tế và đề xuất các giải pháp tháo gỡ. Nhiều ý kiến nhấn mạnh sự cần thiết của việc tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi hơn cho việc chuyển giao các kết quả nghiên cứu khoa học vào ứng dụng thực tiễn, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Đặc biệt, các đại biểu đã đề cập đến vai trò của hai Đại học Quốc gia và hai Viện Hàn lâm trong việc kết nối giữa nghiên cứu và ứng dụng, cũng như trong việc thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
Vấn đề đầu tư và tài chính cho khoa học công nghệ cũng thu hút sự quan tâm lớn của các đại biểu. Các ý kiến tập trung vào việc làm thế nào để có cơ chế phân bổ ngân sách khoa học công nghệ hiệu quả hơn, đảm bảo nguồn lực ổn định và bền vững cho các hoạt động nghiên cứu, đặc biệt là nghiên cứu cơ bản tại các Đại học Quốc gia và Viện Hàn lâm. Nhiều đề xuất đã được đưa ra nhằm hướng tới việc áp dụng các thông lệ quốc tế, tăng cường tính tự chủ cho các nhà khoa học và các tổ chức khoa học công nghệ trong việc sử dụng kinh phí nghiên cứu.
Vai trò của khoa học xã hội và nhân văn trong bối cảnh đổi mới sáng tạo cũng được đặc biệt nhấn mạnh tại tọa đàm. Các chuyên gia từ VASS và các trường đại học đã phân tích sâu sắc vai trò nền tảng của khoa học xã hội và nhân văn trong việc cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây dựng đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, cũng như trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Các ý kiến đều cho rằng cần có những quy định rõ ràng hơn trong dự thảo Luật để khẳng định vị thế và tạo điều kiện phát triển cho lĩnh vực khoa học đặc thù này, tương xứng với vai trò quan trọng của nó trong sự phát triển toàn diện của đất nước.
Bên cạnh đó, tọa đàm cũng dành thời gian thảo luận về các vấn đề liên quan đến hội nhập quốc tế trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Các đại biểu cho rằng cần có những quy định cụ thể hơn để khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức và cá nhân hoạt động khoa học công nghệ, đặc biệt là hai Đại học Quốc gia và hai Viện Hàn lâm, trong việc chủ động tìm kiếm đối tác, hợp tác nghiên cứu và tiếp nhận tài trợ từ các tổ chức quốc tế.
Tổng kết tọa đàm, Phó Giám đốc ĐHQGHN Phạm Bảo Sơn đánh giá cao những ý kiến đóng góp sâu sắc, tâm huyết và trách nhiệm của các nhà khoa học và chuyên gia. Các ý kiến này sẽ được Ban Khoa học và Đổi mới Sáng tạo của ĐHQGHN tổng hợp đầy đủ, chi tiết và gửi tới Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội, góp phần vào quá trình thẩm tra và hoàn thiện dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 trước khi trình Quốc hội xem xét và thông qua.
Thông qua tọa đàm khoa học này, ĐHQGHN đã một lần nữa khẳng định vai trò là một trung tâm nghiên cứu khoa học và đào tạo hàng đầu của cả nước, luôn chủ động và tích cực tham gia vào các hoạt động tư vấn chính sách và góp ý xây dựng pháp luật, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Sự phối hợp chặt chẽ giữa ĐHQGHN, ĐHQG TP.HCM, VAST và VASS trong việc nghiên cứu và đưa ra các kiến nghị khoa học có giá trị sẽ góp phần quan trọng vào việc xây dựng một hành lang pháp lý vững chắc, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ở Việt Nam trong giai đoạn mới.
Trước đó, ngày 03/4/2025, lãnh đạo ĐHQGHN đã có buổi làm việc với Đoàn công tác của Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ & Môi trường của Quốc hội, do đồng chí Lê Minh Hoan, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội làm trưởng đoàn.
Tiếp đó, ngày 16/4/2025, Ban Thường vụ Đảng ủy ĐHQGHN đã có buổi làm việc với đoàn công tác của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương do đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban dẫn đầu, nhằm đánh giá tình hình triển khai Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương và Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị.